Dane dowodzą, że globalne ocieplenie prawdopodobnie wyniesie ponad 1,5°C w latach 2030–2052, jeśli emisje gazów cieplarnianych będą nadal rosły w obecnym tempie. Szacuje się, że działalność człowieka spowodowała około 1,0°C wzrostu temperatury na świecie w stosunku do poziomu sprzed epoki przemysłowej.
Nawet najbardziej konserwatywne modele globalnego ocieplenia zidentyfikowały wzrost średniej temperatury w większości regionów, podniesienie poziomu oceanów, ekstremalne zjawiska pogodowe na większości zamieszkałych obszarów. Na jednych obszarach występują katastrofalne w skutkach opady, na innych rośnie prawdopodobieństwo wystąpienia równie katastrofalnych susz i niedoborów opadów. Te konsekwencje globalnego ocieplenia można już zaobserwować na całym świecie i mogą one potencjalnie nasilić istniejące nierówności, z którymi boryka się dziś ludzkość.
Przewiduje się, że na lądzie wpływ
na różnorodność biologiczną i ekosystemy, w tym utrata
i wyginięcie gatunków, będzie mniejszy jeśli globalne ocieplenie nie osiągnie
2°C, lecz uda się je 1,5°C. Ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5°C w
porównaniu z 2°C zmniejszy wpływ na ekosystemy lądowe, słodkowodne i przybrzeżne.
Jeśli chodzi o aspekty społeczne, przewiduje się, że związane z klimatem
zagrożenia dla zdrowia, źródeł utrzymania, bezpieczeństwa żywnościowego,
zaopatrzenia w wodę, bezpieczeństwa ludzi i wzrostu gospodarczego wzrosną przy
globalnym ociepleniu o 1,5°C, a przy 2°C jeszcze bardziej się zwiększą.
Modele wykazały również, że ograniczając wzrost temperatury do 1,5°C w roku 2030, ograniczając antropogeniczne emisje CO2 o około 45% w stosunku do poziomu z 2010 r, możliwe byłoby osiągnięcie zerowego poziomu emisji netto do 2050 r. Jeśli jednak nie uda nam się tego zrobić i temperatury będą nadal rosły, osiągnięcie i przekroczenie progu 2°C spowoduje przesunięcie osiągnięcia Net Zero o ponad 20 lat, a konsekwencje mogą być nieodwracalne. Mówiąc wprost, jeśli chcemy utrzymać temperatury poniżej 1,5°C, musimy podjąć działania już teraz i rozpocząć pracę nad najszybszą ścieżką do osiągnięcia Net Zero dla zrównoważonej i bezpiecznej energetycznie przyszłości dla wszystkich.
Osiągnięcie celu Net Zero do 2050
roku – czyli za mniej niż 30 lat! – wymagałoby jednocześnie, szybkich i daleko
idących zmian w energetyce, zagospodarowania terenu i infrastruktury,
w tym w transporcie, budynkach i systemach przemysłowych. Te systemowe zmiany
są bezprecedensowe pod względem skali. Aby je osiągnąć, potrzebne są: zmiany
strukturalne, głębokie redukcje emisji we wszystkich sektorach, kompleksowy
portfel opcji łagodzenia skutków zmian klimatu oraz znaczne zwiększenie
inwestycji w zrównoważoną infrastrukturę, które pozwolą uzyskać bezpieczeństwo
energetyczne dla wszystkich.
Oznacza to zapewnienie wsparcia dla wszystkich rozwiązań niskoemisyjnych oraz ułatwienie inwestycji w szeroki zakres technologii, takich jak odnawialne źródła energii, magazyny energii, rozwiązania w zakresie przesyłu i efektywności energetycznej, pojazdy elektryczne, czyste paliwa syntetyczne, wodór i elektrownie jądrowe wytwarzające zarówno energię elektryczną, jak i ciepło użytkowe.
Oprócz wyzwania, jakim jest globalne ocieplenie, decydenci muszą wziąć pod uwagę duże (jeśli nie największe) wyzwanie, przed jakim stoi ludzkość: likwidację biedy. Ubóstwo energetyczne oraz dostęp do czystej wody i urządzeń sanitarnych są ściśle związane z dostępem do energii elektrycznej, a zdolność do zapewnienia wzrostu gospodarczego oraz budowa przemysłu i infrastruktury jest wspierana przez przystępną i czystą energię. Odpowiednia infrastruktura i usługi są również związane z wysokiej jakości edukacją i równością płci. Dostęp do energii zapewnia kobietom i dziewczętom w zmarginalizowanych społecznościach dostęp do podstawowych praw, takich jak bezpieczeństwo i edukacja. Poprawia on również ich ogólny stan zdrowia i pozwala poświęcić mniej czasu na zbieranie opału lub wody. W tych ramach, aby zakończyć ubóstwo, potrzebowalibyśmy dwa lub trzy razy więcej energii niż świat zużywa obecnie.
Energia odnawialna odegra kluczową rolę w zasilaniu przyszłej sieci energetycznej. Konieczne jest jednak rozważenie zróżnicowanego miksu energetycznego zdolnego do zaspokojenia potrzeb różnych uczestników rynku, w tym energochłonnych gałęzi przemysłu.
Net Zero potrzebuje energii jądrowej wraz z innymi rodzajami energii niskoemisyjnej.
Nuclear for Climate jest oddolną
inicjatywą zrzeszającą specjalistów i naukowców z dziedziny energetyki jądrowej
z ponad 150 stowarzyszeń z całego świata. Naszym celem jest rozpoczęcie dialogu
z decydentami, społeczeństwem i innymi branżami na temat konieczności włączenia
energii jądrowej do niskoemisyjnych rozwiązań problemu zmian klimatycznych.
Naszym celem jest przyspieszenie przejścia do zasobnej, czystej, zrównoważonej,
sprawiedliwej
i niskoemisyjnej przyszłości dla wszystkich; poprzez ustanowienie znaczących
partnerstw w celu osiągnięcia Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ (SDGs). Naszym
celem jest dekarbonizacja energii elektrycznej i szerszych systemów
gospodarczych, w tym transportu, przemysłu, mieszkalnictwa i rolnictwa.
Naszą wizją jest zapewnienie czystej, zrównoważonej, zasobnej i niskoemisyjnej przyszłości dla wszystkich. Naszą misją jest przyspieszenie osiągnięcia przez świat Net Zero do 2050 roku poprzez wspieranie współpracy między technologiami jądrowymi i odnawialnymi. Ogłaszamy, że Net Zero potrzebuje energii jądrowej i oto powody, dla których tak jest:
- Energia jądrowa jest bogatym, niezawodnym, przystępnym cenowo i czystym źródłem energii, które uzupełnia niesterowane źródła odnawialne: Energia jądrowa to sprawdzone, niskoemisyjne źródło energii, które ogranicza emisję gazów cieplarnianych i może wyeliminować nasze obecne uzależnienie od szkodliwych paliw kopalnych. Niewielkie wykorzystanie terenu, niska zależność od materiałów, niezawodność i obfitość pozwalają na zintegrowanie jej z rosnącą podażą niesterowanych źródeł odnawialnych w celu zapewnienia wydajnych, bezpiecznych
i przystępnych cenowo systemów czystej energii. - Energia jądrowa jest dostępna, skalowalna i możliwa do zastosowania w wielu sektorach gospodarki: Technologia jądrowa jest innowacyjna i pokrywa szeroki zakres potrzeb. Obejmuje ona produkcję ciepła na potrzeby procesów przemysłowych, odsalanie wody, produkcję izotopów do celów medycznych, produkcję energii elektrycznej oraz niskoemisyjną produkcję wodoru. Technologia oferuje również doskonałą skalowalność dzięki szerokiej gamie reaktorów, począwszy od mikroreaktorów w blokach o mocy 10 MWe , małych reaktorów modułowych (SMR) o mocy bloku 300 MWe, aż po reaktory konwencjonalne w klasycznych blokach o mocy gigawatów. Aby możliwe było osiągnięcie celów Net Zero, konieczne jest pilne wprowadzenie nowych elektrowni jądrowych na dużą skalę, wraz z odnawialnymi źródłami energii.
- Energia jądrowa może wspierać inkluzywny i zrównoważony globalny rozwój dla wszystkich: Energia jądrowa może promować globalne korzyści społeczno-gospodarcze i może być silnie powiązana z celami zrównoważonego rozwoju ONZ.
Sześć lat po podpisaniu Porozumienia Paryskiego, budzimy się wobec ogromu światowego wyzwania, jakim jest ograniczenie globalnego wzrostu temperatury do 1,5°C. Globalny klimat znajduje się w punkcie krytycznym; wspólnie musimy osiągnąć zerową emisję dwutlenku węgla netto nie później niż w 2050 roku, aby chronić przyszłość naszej planety. Jednak obecnie jesteśmy dalecy od realizacji tego celu, a czas ucieka. Musimy działać teraz.
Decydenci i politycy muszą wspierać
wszystkie niskoemisyjne, zrównoważone technologie. Konieczne jest stworzenie
globalnego miksu energetycznego, który będzie w stanie zaspokoić obecne i
rosnące zapotrzebowanie na usługi energetyczne, bez uszczerbku dla zdolności
naszych i przyszłych pokoleń do trwałego zaspokojenia swoich potrzeb. Wiązałoby
się to
z bilansowaniem źródeł odnawialnych, takich jak energia słoneczna i wiatrowa,
które są niesterowalne, oraz innych czystych źródeł energii, energią jądrową.
Państwa muszą wspólnie rozważyć energię jądrową jako część swoich strategii
zrównoważonego rozwoju. COP27 w Szarm el-Szejk stanowi krytyczną okazję dla
naszych narodów, aby zjednoczyć się i podjąć działania, wspólnie zmieniając
sposób myślenia o klimacie i wprowadzając nas na drogę do osiągnięcia poziomu Net
Zero.
Wzywamy wszystkich negocjatorów i decydentów zaangażowanych w COP27 do przyjęcia neutralnego pod względem naukowym i technologicznym podejścia do polityki energetycznej i finansowania, które może promować zrównoważoną współpracę między energią jądrową i odnawialną.
Podstawy naszego stwierdzenia:
Energia jądrowa jest tanim, niezawodnym oraz czystym źródłem, które uzupełnia niestabilną energię odnawialną:
- Energia jądrowa była kluczowym niskoemisyjnym źródłem przez ponad 60 lat. Z około 440 reaktorami na świecie, energia jądrowa jest odpowiedzialna za 10% globalnie wytworzonej energii elektrycznej, pod koniec roku 20211. Wliczając do tego źródła odnawialne, 37% energii elektrycznej zostało globalnie pozyskane z niskoemisyjnych źródeł, pozostałe 63% jest generowane przy użyciu paliw kopalnych.
- Emisje
CO2 z elektrowni jądrowych w stosunku do wytworzonej energii w
okresie ich użytkowania są tak niskie jak wskazania emisyjności elektrowni
wiatrowych, słonecznych źródeł energii i instalacji hydroelektrycznych.
Energetyka jądrowa jest jedną z najbezpieczniejszych metod generowania energii
elektrycznej, której bezpieczeństwo jest porównywalne z energią słoneczną lub
wiatrową. W ostatnich latach nastąpił ogromny postęp w dziedzinie recyklingu
paliwa jądrowego i pasywnych systemów zabezpieczeń. Ciągłe wdrażanie tych
rozwiązań i ich udoskonalanie
z pewnością poprawi już teraz doskonałe bezpieczeństwo elektrowni jądrowych.
- Pomimo niezwykłego pięciokrotnego globalnego wzrostu produkcji energii ze źródeł wiatrowych i słonecznych, w latach 2000–2018, wykorzystanie paliw kopalnych pozostało na stałym poziomie i odpowiada za generację 80% globalnego zapotrzebowania na energię.
- Kraje
które zamknęły swoje elektrownie jądrowe, przez ostatnie lata napotkały
trudności w redukcji zależności od spalania paliw kopalnych. Podążając za
zaplanowanym wygaszaniem siłowni jądrowych w Niemczech, wykorzystanie paliw
kopalnych spadło o zaledwie 1% od roku 20102, pomimo ogromnych
inwestycji
w rozwój odnawialnych źródeł energii (178 miliardów euro)3. Ogólna zależność od paliw kopalnych oraz całościowe krajowe emisje gazów cieplarnianych wzrosły i nie zaobserwowano żadnych znaczących korzyści dla populacji zagrożonych transformacją energetyczną. Projekt ten również zagroził bezpieczeństwu energetycznemu państwa. Wszystkie wyżej wymienione skutki spowodowały rozpoczęcie na nowo debaty na temat słuszności odejścia od energetyki jądrowej. - Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii znacząco wzrosło i taki trend musi być nadal utrzymany. Jednak, taki wzrost niestabilnych, w swojej generacji, źródeł energii wprowadził nagłe zapotrzebowanie na elastyczne systemy dystrybucji energii4. Energia jądrowa jest źródłem czystej energii, która jest zarówno dyspozycyjna, jak i elastyczna, dlatego mogłaby zastąpić paliwa kopalne oraz doskonale dopełniać się z OZE.
- Opublikowane niedawno badania wykazały, że energia jądrowa jest w dalszym ciągu najtańszą niskoemisyjną technologią5, a koszt dekarbonizacji produkcji energii elektrycznej jest najniższy, gdy w skład miksu energetycznego wchodzi odpowiednia liczba mocy wytwórczych tego typu6. W innym przeprowadzonym niedawno badaniu stwierdzono, że energia jądrowa jest czystym źródłem energii o największym znaczeniu dla skutecznej redukcji emisji gazów cieplarnianych7.
- Konieczne
jest kontynuowanie szybkiego rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz
inwestycji w zakresie przesyłu energii, jej magazynowania i innowacji. Jednak
same odnawialne źródła energii nie umożliwią dekarbonizacji w koniecznym
tempie,
a nadmierne poleganie na gazie ziemnym jako paliwie przejściowym okazało się katastrofalne dla wielu krajów w 2022 roku. Aby osiągnąć nasze cele klimatyczne, odnawialne źródła energii i energia jądrowa muszą się wspólnie rozwijać. Podsumowując, bez energii jądrowej nie osiągniemy neutralności klimatycznej.
Energia jądrowa znajduje zastosowanie w wielu sektorach gospodarki:
- Główne instytucje międzynarodowe (ONZ, OECD-NEA8, UE9) są zgodne co do tego, że wszystkie technologie niskoemisyjne, w tym energia jądrowa, muszą zostać niezwłocznie wdrożone na szeroką skalę, aby osiągnąć cele zerowej emisji gazów cieplarnianych. Znajduje to odzwierciedlenie w raporcie IPCC10, w którym przedstawiono prognozę, zgodnie z którą do 2050 r. konieczne będzie ponad dwukrotne zwiększenie obecnego udziału elektrowni jądrowych w produkcji energii w celu ograniczenia wzrostu średniej temperatury na świecie do 1,5°C.
- Energetyka jądrowa ma najwyższą gęstość mocy spośród wszystkich dostępnych obecnie źródeł paliw, a jej potrzeby w zakresie przeznaczenia terenu są znacznie niższe niż w przypadku energii wiatrowej i słonecznej. Wykorzystanie technologii jądrowej jest doskonałym rozwiązaniem dla obszarów o mniejszej dostępności terenu.
- Energia jądrowa wymaga mniejszej ilości niezbędnych surowców niż jakiekolwiek inne źródło energii. Dostępność surowców może stać się poważniejszym problemem
w związku z dalszym rozwojem odnawialnych źródeł energii. W takim przypadku państwa powinny być przygotowane na ewentualne niedobory surowców na rynku, co w konsekwencji może prowadzić do wzrostu cen energii elektrycznej. - Energia jądrowa jest łatwo dostępną i skalowalną technologią o ograniczonym śladzie węglowym, która w przeszłości była szybko wdrażana z pozytywnym skutkiem.
W ciągu ostatnich 50 lat nowe projekty jądrowe stanowiły najszybszą metodę obniżenia emisji gazów cieplarnianych. Widoczne jest to w szwedzkim programie jądrowym, gdzie od 1970 r. emisje CO2 na mieszkańca spadły o 75%11. - Obecnie trwają badania nad zastosowaniem elektrowni jądrowych do przechowywania czystej energii w systemach hybrydowych poprzez wykorzystanie wytwarzanego
w procesach jądrowych ciepła lub wodoru do magazynowania energii12. - Globalna produkcja ciepła i energii elektrycznej, która według prognoz ma znacznie wzrosnąć, odpowiada obecnie za ponad 40% całkowitych emisji gazów cieplarnianych i nadal jest zdominowana przez źródła wysokoemisyjne (63% całkowitej produkcji energii elektrycznej)13. Paliwa kopalne są również szeroko stosowane w innych sektorach, takich jak transport, ogrzewanie i procesy przemysłowe.
- Reaktory jądrowe mogą również dostarczać ciepło na potrzeby bardziej zróżnicowanych zastosowań nieelektrycznych, które przyniosłyby korzyści ekonomiczne, ekologiczne i poprawiłyby sprawność całego systemu14. Te szersze zastosowania kogeneracyjne mogą obejmować między innymi miejskie sieci ciepłownicze, procesy przemysłowe oraz odsalanie wody morskiej15.
- Podczas gdy ogrzewanie domów i lekki transport można w rozsądny sposób zastąpić rozwiązaniami elektrycznymi, aby umożliwić zastosowanie energii ze źródeł odnawialnych, inne rodzaje działalności przemysłowej, w szczególności produkcja stali, cementu i substancji chemicznych stanowią wyjątkowe wyzwanie dla dekarbonizacji. Zastosowania te wymagają bardzo wysokich temperatur, a w części przypadków same procesy produkcyjne są odpowiedzialne za emisje, przez co działalność przemysłowa jest odpowiedzialna za emisje około 20% gazów cieplarnianych na całym świecie.
- Elektrownie jądrowe umożliwiają skuteczną produkcję wodoru, który można następnie wykorzystać jako alternatywę dla paliw kopalnych w celu ograniczenia emisji CO216,17. Koncepcja gospodarki czystego wodoru nabiera rozmachu politycznego
i ekonomicznego, a liczba związanych z nią strategii i projektów na całym świecie szybko rośnie18. - Nowe zaawansowane reaktory zaprojektowane z myślą o wyższych temperaturach roboczych mają również potencjał, aby zapewnić kolejne czyste alternatywy dla innych nieelektrycznych, energochłonnych zastosowań, w tym: produkcji polimerów
i tworzyw sztucznych, zasilania wielkich piecy, produkcji nawozów rolniczych, jak również wydajniejszej produkcji wodoru korzystając z procesu wysokotemperaturowej elektrolizy lub metod termochemicznych19.
Energia jądrowa wspiera globalny zrównoważony rozwój
- Energia
jądrowa jest silnie powiązana z Celami Zrównoważonego Rozwoju ONZ (ang.
Sustainable Development Goals – SDG) i może być wykorzystywana do walki
z ubóstwem energetycznym poprzez dostarczanie czystej energii na całym świecie, wspieranie wysokich standardów życia, zdrowia, czystego środowiska i zrównoważonej gospodarki20. - Według
Międzynarodowej Agencji Energetycznej (ang. International Energy Agency – IEA),
aby zrealizować prognozowany Scenariusz Zrównoważonego Rozwoju (ang.
Sustainable Development Scenario – SDS), zgodny z celami SDG, każdego roku
potrzebna jest nowa moc zainstalowana w energetyce jądrowej o wartości równej
średnio 15 GWe. Będzie to miało kluczowe znaczenie dla zapewnienia czystszej
i korzystniejszej dla społeczeństwa przyszłości energetycznej21. - Około
30 krajów, począwszy od rozwiniętych i zaawansowanych gospodarek,
a skończywszy na krajach rozwijających się, planuje lub tworzy swoje programy energii jądrowej. Bangladesz, Białoruś, Zjednoczone Emiraty Arabskie i Turcja są w trakcie budowy lub niedawno rozpoczęły eksploatację swoich pierwszych reaktorów, a kilka krajów afrykańskich rozważa rozwój energetyki jądrowej jako rozwiązanie zapewniające czystą energię22. - Energia jądrowa zapewnia miejsca pracy dla wykwalifikowanych pracowników oraz korzyści gospodarcze. Ostatnie badania dotyczące gospodarki europejskiej wykazały, że każde euro wydane na energię jądrową generuje dodatkowe 5 euro w PKB Unii Europejskiej, a każde miejsce pracy stworzone bezpośrednio w przemyśle jądrowym tworzy 3,2 nowe miejsca pracy w całej gospodarce UE23.
- Technologia
jądrowa jest wykorzystywana do produkcji izotopów promieniotwórczych, które
mogą być stosowane w diagnostyce i leczeniu nowotworów. Medycyna nuklearna to
technologia w onkologii, która zrewolucjonizowała sposób diagnozowania i
leczenia nowotworów. Rak piersi i rak szyjki macicy to główne przyczyny zgonów
spowodowane nowotworami w dzisiejszym świecie, a dwie trzecie tych przypadków
pochodzi z krajów rozwijających się. Globalny projekt Międzynarodowej Unii do
Walki z Rakiem (ang. Union for International Cancer Control – UICC) “Closing
The Care Gap” ma na celu rozwiązanie problemu nierówności w dostępie do zasobów
diagnostycznych i leczniczych w przypadku nowotworów. Należy chronić kobiety
i dzieci poprzez wczesną diagnostykę i leczenie nowotworów (rak piersi i rak szyjki macicy). - W 2019 roku istniało 79 reaktorów jądrowych wykorzystywanych do odsalania, ogrzewania miejskiego lub do ciepła procesowego.
- Nowa energetyka jądrowa może bezpośrednio ułatwić globalny proces odbudowy po pandemii COVID-19 poprzez tworzenie długoterminowych miejsc pracy i promowanie zrównoważonego rozwoju gospodarczego, a jednocześnie zwiększanie odporności energetycznej i napędzanie przejścia na czystą energię24 dla wszystkich.
Źródła:
- 1 IPCC WG3 Energy Systems (2018)
- IEA – World Energy Balances (2020) – Total Energy Supply (TES) by source – Germany
- German Federal Ministry for Economic Affairs and Energy (BMWi) “Renewable Energy Sources in Figures” (2020)
- EC METIS studies S11 Effect of high shares of Renewables on power systems (2018)
- IEA & OECD-NEA “Projecng Costs of Generang Electricity” (2020)
- MIT “The Future of Nuclear Energy in a Carbon-Constrained World” (2018)
- NNWI “The Failings of Levelised Cost and the Importance of System-level Analysis” (2020)
- IEA – World Energy Outlook (2020)
- EUCO3232.5 – Energy Efficiency Modelling (2019)
- IPCC – Global Warming of 1.5 ºC Report (2019)
- The World Bank – CO2 Emissions (metric tonnes per capita) Sweden 1960-2016
- NICE future “Flexible Nuclear Energy for Clean Energy Systems Report” (2020)
- IEA – Data and Stascs (2019)
- IEA – Innovaon Gaps (2019)
- The Royal Society – Nuclear Cogeneraon: Civil Nuclear Energy in a Low Carbon Future (2020)
- IAEA – Nuclear Hydrogen Producon (2020)
- Lucid Catalyst – “How Hydrogen-Enabled Synthec Fuels Can Help Deliver the Paris Goals” (2020)
- IEA – The Future of Hydrogen (2019)
- IAEA Nuclear and Renewables: Playing Complementary Roles in Hybrid Energy Systems (2019)
- IAEA – Nuclear Power for Sustainable Development (2017)
- IEA – Nuclear Power (2020)
- World-Nuclear-News ‘Nuclear Power can speed progress in the developing world’ (2020)
- Foratom “Invesng in low-carbon nuclear generates jobs and economic growth in Europe” (2019)
- NEA – Creang high-value jobs in the post-COVID-19 recovery with nuclear energy projects (2020)
